grupna.rs

Meni

 
 

Crkva Svetih apostola Petra i Pavla

Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Majdanpeku, izgrađena je po nalogu kneza Aleksandra Karađorđevića, a osveštena 1859. godine. Pravoslavni hram izgrađen je u švajcarskom stilu, po nacrtu srpskog slikara Uroša Kneževića.

U Majdanpeku je hram podignut kao simbol duhovnosti i trajanja u cilju spoznaje pravoslavne vere.  

Knez Aleksandar Karađorđević pokrenuo je obnovu rudarstva koja je zavisila od rudara brojnih narodnosti i veroistovesti. Zbog toga se odlučio da hram bude izgrađen u bondručnom sistemu gradnje – vertikalne, horizontalne i dijagonalne grede, sa ispunom od opeke, koji se naziva i švajcarski stil. A sve u cilju da privuče i inoverce.

Crkva je građena od 1856. godine do 1859. godine, kada je hram osvešten. Posvećena je Svetim apostolima Petru i Pavlu. Izgrađena je kao jednobrodna bazilika (pravougaonog oblika), sa naosom u čijem je sastavu i priprata ispod galerije, oltarskom apsidom sa istočne strane i galerijom u zapadnom delu. Na soleji se nalaze dve simetrične niše, sa južne i severne strane. Unutrašnjost hrama osvetljena je sa 11 prozora od kojih se tri nalaze na oltarskoj apsidi. Krovna konstrukcija je od hrastove građe, a krovni pokrivač je od bukove šindre. Pod u naosu i na galeriji je drven, brodski.

Dva zvona poklon su neimara majdanpečke crkve Janićija Petrovića, Đorđa Kostadinovića i Nauma Markovića, a izlivena su u Vršcu 1858. godine. Treće zvono bilo je poklon uprave rudnika i ono se ne nalazi u hramu. Prvi ikonostas delo je Uroša Kneževića. Zbog velikih oštećenja on je zamenjen novim, a pojedine ikone sačuvane su i uramljene. Novi ikonostas izradio je 1990. godine  majstor Šolc, vajar iz Zaječara. Na drvenom ikonostasu raspoređene su ikone slikane uljem na drvetu. Prestono Jevanđelje štampano je 1968. godine u Beogradu, a knjige za službe su iz 1921. godine.

Položaj crkve odudara od ose istok–zapad za 19,5 stepeni, a razlog je čisto urbanistički. Osa hrama postavljena je u poziciji od 45 stepena na raskrsnicu u kojoj se nalazi. Međutim, njen položaj i odstupanje od ose istok–zapad bilo je povod za stvaranje mnogih zabluda. Jedna od zabluda bila je da je crkva podignuta na temelju crkve iz 18. veka. Međutim, temelj stare crkve koja je podignuta 1725. godine od kamena, a koju su porušili Turci 1737. godine nalazi se na mestu današnjeg parkinga kod zgrade Opštine Majdanpek. Takođe, jedna od zabluda je i da položaj predstavlja kompromis između pravoslavaca i katolika, i da su u njoj služeni rimokatolički obredi. Istina je da su u njoj od samog početka služili pravoslavni sveštenici, ali su na službe dolazili i rimokatolici. Oni su svoju decu, rođenu u Majdanpeku, krštavali po pravoslavnom obredu, pa su tako vremenom doseljenici primili pravoslavnu veru.

Crkva je 1987. godine evidentirana kao spomenik kulture i tada je počela njena restauracija pod nadzorom Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Niša.