Manastir Gornjak pripada Eparhiji braničevskoj Srpske pravoslavne crkve, izgrađen u periodu neposredno pre Kosovskog boja od 1378. godine kao zadužbina kneza Lazara. Smešten je na ulazu u Gornjačku klisuru iz pravca Petrovca na Mlavi ka Žagubici, ispod planine Ježevac na manjem, proširenom platou uz levu obalu reke Mlave. Od Žagubice čijoj opštini i pripada udaljen je 29 km, a od Petrovca na Mlavi 18km. Crkvena slava Manastira Gornjak je Vavedenje presvete Bogorodice koja se obeležava 4. decembra.
Na početku svog postojanja manastir je nosio ime Ždrelo, pa je kasnije nazvan Gornjak. Postoje dve verzije nastanka imena Gornjak, jedna se vezuje za ime vetra koji često duva u ovim predelima, a druga dolazi od naziva „gornji grad“. Naime Gornjačka klisura je prepuna ostataka starih utvrđenja i osmatračnica sa kojih se vidi čitav predeo oko klisure.
U sklopu manastira nalaze se nekoliko objekata od kojih su najznačajniji Manastirska crkva, posvećena prazniku Vavedenja Presvete Bogorodice u kojoj se nalazi kovčeg sa moštima svetog Grigorija Sinajita kasnije nazvanog i Grigorije Gornjački, a od nedavno i deo moštiju kneza Lazara. Kada je primio manastir da njime upravlja, Griigorije Sinajit je u jednoj od pećina u strmoj steni iznad samog manastira doziđivanjem i doradom uredio isposnicu posvećenu Svetom Nikoli. Svakom verniku koji posećuje manastir ova isposnica ostavlja neizbisivo sećanje na Manastir Gornjak. Pored kapele Grigorija Sinajita u sklopu manastira postoje još dve a to su kapela Svetog ilije i tzv. Zimska kapela. Manastir raspolaže sa dva konaka: Stari konak podignut 1963. godine sa kuhinjom , trpezarijom i kelijama za monaštvo i Novi konak koji je veći od starog podignut 1979. godine.
U neposrednoj blizini manastira na glavnom regionalnom putu nalaze se i ostaci Manastira Blagoveštenja. Sam manastir je lako uočljiv i svakom slučajnom prolazniku, verniku ili turisti skreće pažnju i mami ga da svrati i bolje se upozna sa njime. Sagrađen je krajem 14. veka, gradnja manastira se pripisuje despotu Stefanu Lazareviću.
O lepoti Manastira Gornjak i predelu u kom se nalaze pisao je i naš poznati pesnik, slikar i učitelj Đura Jakšić. Tako je jedno vraćajući se sa učiteljskog slubovanjau istočnoj Srbiji zanoćio u Gornjaku i tu napisao svoju čuvenu pesmu „Put u Gornjak“.